2005.
Tijd voor eten: is een initiatief dat wil inspelen op het tijdsgebrek dat veel ouders en kinderen in Amsterdam (en Nederland) hebben in hun druk bestaan, waardoor er geen tijd en aandacht is voor het samen genieten van koken en het delen van een (gezonde) maaltijd.
Vandaag de dag hebben ouders en kinderen overvolle agenda's. School, werk, carrière, hobby's en sociale verplichtingen zorgen ervoor dat er weinig tijd over blijft voor gemeenschappelijke momenten zoals samen koken en samen eten. Maaltijden worden steeds vaker kant-en-klaar gekocht en gezinsleden eten voor tv of computer op een moment dat de individuele agenda dat toelaat. Behalve dat de kwaliteit van kant-en-klare gerechten door geur, kleur, smaakstoffen en conserveringsmiddelen een gezond en gevarieerd eetpatroon in de weg kan staan, wordt ook de sociale betekenis van de gezamenlijke maaltijd beperkt. Voor de ontwikkeling van kinderen betekent dit onder meer, dat zij een achterstand oplopen in kennis over (gezonde) voeding, koken en etiquette (tafelmanieren).
Bovenstaande trend heeft zich voortgezet in de scholen. Gingen kinderen voorheen tussen de middag naar huis om te lunchen, nu wordt vaak snel een (witte) boterham naar binnen gepropt of wordt volstaan met zoete dan wel vette snacks uit de kantine of snackbar om de hoek. Deze worden dan weggespoeld met suikerhoudende fris- en fruitdranken. Obesitas, tandbederf en "druk gedrag", het zijn enkele bijverschijnselen van deze maatschappelijke ontwikkeling.
Nederland is een van de weinige Europese landen waar de lunch op school niet professioneel geregeld is. De opvang wordt vaak verzorgd door welwillende en goedbedoelende vrijwilligers, die er voornamelijk zijn om samen met de kinderen de tijd tussen 12.15 en 13.30 te overbruggen. Het wordt aan de individuele kwaliteiten van de overblijfkrachten overgelaten of zij erop toezien dat kinderen een gewogen gezonde maaltijd nuttigen en tot rust komen.
Tegenwoordig wordt van de scholen verwacht, dat zij een deel van de opvoeding voor hun rekening nemen. Dat kinderen basisvaardigheden leren waar thuis geen tijd en ruimte voor is. Scholen hebben hier vaak niet de expertise, mankracht en middelen voor.
Om een alternatief te bieden voor bovenstaande ontwikkeling is Doris Voss het initiatief Tijd voor eten gestart.
2005 Plan van aanpak
- contacten leggen met potentiële partners bij scholen, overheid, maatschappelijke instanties en Bedrijfsleven
- fondsenwerving (subsidies en maatschappelijke sponsoring)
- vinden en inrichten van een geschikte ruimte.
-
2004 het eerste schoolrestaurant in een anti kraak ruimte ( oud schoolgebouw ) tegenover een basisschoolin Amsterdam oud Zuid
- pilot april-juni 2006
- evaluatie juli 2007
- aanvang september 2007
2007/08
“Tijd voor Eten” is een project dat vanuit de particuliere stichting “Natuur, Tijd en Tafel” is opgezet. Begin 2008 ( oktober 2007 ) is Doris Voss, de projectleidster voor Tijd voor Eten, aangesteld bij de GGD met een tijdelijke aanstelling. Dit is toen gebeurd om de relatie tussen het burgerinitiatief “Tijd voor Eten” en de gemeente Amsterdam te verstevigen. Het project blijkt echter grotendeels GGD-overstijgend en bevat voor een groot deel elementen die niet op het werkterrein van de GGD liggen.
De elementen waar Tijd voor Eten zich op richt zijn:
- gezond eten
- opleidingstrajecten/toeleiding tot de arbeidsmarkt
- tussenschoolse opvang
- inrichting van scholen/omgeving
- uitbreiding naar andere scholen (franchiseformule)
De gemeente Amsterdam wekt via de proeftuin Amsterdam en de GGD nauw samen met het project Tijd voor Eten, project van de stichting Natuur, Tijd en Tafel.
Als middel om dit dol te bereiken zet TVE op dit moment verschillende aandachtspunten in.
De vijf verschillende onderdelen van ‘Tijd voor Eten’ 5/5
1) TVE gezondheidsaspect (GGD)
2) TVE re-integratie, naast de fysieke aanpassingen (de Gebouwen) dé belangrijke randvoorwaarden!
3) TVE 2008 / 09, t Koggeschip inclusief uitwerken franchise formule
4) TVE ROC van Amsterdam stage keukens
5) TVE verbouwing toekomstige scholen
6) Opschaling van een burgerinitiatief in bestaande overheidsstructuren
2009
“Tijd voor Eten” en “Eten op Scholen”
Tijd voor Eten is een burgerinitiatief dat zich richt op een gezonde lunch op school. Kinderen gaan bij “Tijd voor Eten” een paar keer per jaar uit eten op school, waarbij de ontwikkeling van sociale vaardigheden minstens zo belangrijk is als gezonde voeding.
“Eten op Scholen” is een nog door de GGD Amsterdam te ontwikkelen totaalpakket dat zich richt op gezonde lunches op basisscholen, gekoppeld aan sociale vaardigheden en met een link naar de tussenschoolse opvang.
Dit pakket “Eten op Scholen” is nog niet volledig uitgewerkt, er zijn nog veel open vragen. “Eten op Scholen” laat zich voeden door de ervaringen met “Tijd voor Eten”. De pilot op basisschool Het Koggeschip in Geuzenveld is een experiment dat bijdraagt aan de vormgeving van “Eten op Scholen”.
De GGD heeft Doris Voss aangetrokken als ‘projectleider pilot lunchen op school’ om dit experiment verder te ontwikkelen. ( okt 2007 t/m dec 2008 )
Het idee
Het idee is, om het concept Tijd voor Eten komend schooljaar als pilot te draaien op het Koggeschip in Geuzenveld. Vanuit de ervaringen die in deze pilot worden opgedaan, wordt onderzocht hoe lunchen op scholen mogelijk op grotere schaal kan worden vorm gegeven. Gekeken wordt naar wat op school wenselijk en haalbaar is en wat daarbij bevorderende en belemmerende factoren zijn. Zodoende wordt het concept gedurende dit jaar verder uitgewerkt en ‘gemodelleerd’. Dat betekent dat het nauwkeurig geobserveerd en beschreven wordt en vertaald naar een soort franchise formule, zodat het is toe te passen op andere scholen, in Amsterdam of daarbuiten. Tweede helft van het project is dat het daadwerkelijk toegepast wordt op 3 andere scholen in Amsterdam.
januari 2009 start gemeentelijke stuurgroep
“Tijd voor Eten” is een project dat vanuit de particuliere stichting “Natuur, Tijd en Tafel” is opgezet. Begin 2008 is Doris Voss, de projectleidster voor Tijd voor Eten, aangesteld bij de GGD met een tijdelijke aanstelling. Dit is toen gebeurd om de relatie tussen het burgerinitiatief “Tijd voor Eten” en de gemeente Amsterdam te verstevigen. Het project blijkt echter grotendeels GGD-overstijgend en bevat voor een groot deel elementen die niet op het werkterrein van de GGD liggen.
De elementen waar Tijd voor Eten zich op richt zijn:
- gezond eten
- opleidingstrajecten/toeleiding tot de arbeidsmarkt
- tussenschoolse opvang
- inrichting van scholen/omgeving
- uitbreiding naar andere scholen (franchiseformule)
Partijen
Op deze terreinen zijn verschillende gemeentelijke diensten actief, zoals DRO (Proeftuin Amsterdam), DMO, DWI en de GGD. Van tijd tot tijd is hierover, al dan niet gestructureerd, overlegd in verschillende gremia. Ook andere, niet-gemeentelijke, organisaties zijn in meer of mindere mate betrokken bij dit project, zoals het ROC, UWV, VROM en een architectenbureau.
Burgerinitiatieven en de gemeente kunnen goed samen gaan. Zij kunnen elkaar versterken, maar niet altijd vervangen. Het “Tijd voor Eten-concept”, waarbij uit eten en sociale cohesie, zowel in de klas als in de buurt, een grote rol spelen, heeft veel partijen in beweging gebracht. Dat biedt een vruchtbare voedingsbodem voor uitbreiding van dit concept, maar ook voor het invoeren van kleinschaliger initiatieven op het gebied van gezond eten (lunchen) op scholen.